Web sitelerini oluşturan öğelerden en önemlisi muhakkak yazılardır.
Resimler ve videolarda önemli olsa da çoğunlukla yazılar ön plandadır
web sitelerinde. CSS kod yazanlar için diğer öğelere göre daha
erişebilir ve esnektir yazılar. Yapılan yenilikler bu konuda daha
avantajlı duruma geliyoruz.
Daha önce yazı tipi hakkında bir çok makale yazmıştım.
- Yazı Tipi özellikleri
- CSS’de Metin Özellikleri
- CSS ve Tipografi
- Metin Yerine Resim/Flash Ekleme Teknikleri (Image Replacement)
- @font-face kullanımı
- CSS ile metinlere gölge vermek
- vd. metin ile ilgili makaleler
Yukarıda görüldüğü gibi yazı tipi ve web sitelerinin tipografisi ile alakalı bir çok konuyu ele aldık. Peki yeterli mi? hayır bence henüz yeterli değil. Henüz tam olarak yeterli değil. Hala bazı sorunlar mevcut bu konuda.
Biz web sitelerimizde yazı tiplerini kullanırken genel kullanıcı bilgisayarındaki yazı tiplerini kullanmak zorunda idik. Eğer kullanıcının bilgisayarında olmayan bir yazı tipi kullanılmış ise tasarımda bu yazıyı çeşitli yöntemler kullanarak sitemize ekliyorduk ve hala ekliyoruz. Bu yöntemler yukarıda linkinide verdiğim Metin Yerine Resim/Flash ekleme teknikleri yazısında anlattım. Bu şekilde yapılan çözümlerin anlamlı kod yazma, esnek kodlama, erişebilirlik vd. yönlerden sakıncalarıda olsa diğer yöntemlere göre daha avantajlıdır.
Daha sonra web geliştiricileri ve standart oluşturucular bu konudaki sorunları gidermek için @font-face kullanımını çıkardılar. Bu yöntem ile web sitesinde her türlü yazı tipi kullanabiliyoruz, tabi bunun için ilk önce yazı tipimizi kullanıcının bilgisayarına yüklüyoruz ve sonra sitemizde istediğimiz yerde bu yazı tipini kullanabiliyoruz. Bu yöntemide @font-face kullanımı adlı yazımda açıkladım.
Gelelim sorunlara;
Lisans Sorunu
İlk sorun yazı tipi geliştiricilerinden geldi, her ne kadar ülkemizde pek ses getirmesede dünyada genel olarak lisans hakkı sorunu çıktı. Bu sorun üzerinde çalışmalar yapılıyor, çeşitli topluluklar konu üzerinde çalışıyor. Bazı gelişmeler olsada kesin bir çözün bulunabilmiş değil.
Yazı Tipi Uzantılarında Standartlaşamama Sorunu
@font-face yazımda belirttiğim gibi neredeyse her tarayıcının kendine özgü bir yazı tipi mevcut, ve diğerlerini desteklemiyor.
Ancak son zamanlarda bu konuda da büyük bir gelişme oldu. En büyük ayak diretici Microsoft yeni çıkaracağı sürümde(ie9) woff desteğini getireceğini duyurdu ve woff grubu ile çalışmayı kabul etti. Diğer yazı tipi uzantılarından daha küçük boyutlara sahip olan woff gelecek için ümit veriyor. Bu konuda gelecek ümit verici.
Yazı Tipi Kenarlarını Yumuşatamama Sorunu
Tasarımcıların kullandığı grafik geliştirme araçlarındaki(Phoshop, Fireworks vd.) yazı tiplerini daha estetik gösteren yazı tipi aliasing sorunu var. Aşağıdaki örnektede görüldüğü gibi @font-face ile uyguladığımız yazı tiplerinde bu sorun nedeni ile tam olarak sitelerimizde bu özelliği kullanamıyoruz.
Burada şöyle bir sorunda daha varki ClearType özelliği başlangıçta seçili olarak gelmeyen Windows Xp hala dünyada çok büyük bir yüzdeye sahip. Bu konuda Mac’ler gayet güzel sonuçlar verdiğinin söyleyebiliriz.
Bu konuda her ne kadar yenide olsa webkit’ten gelen güzel bir haber var. -webkit-font-smoothing özelliğini üzerinde çalışılıyor. Bu özellik eğer standartlaşırsa süper olacak. Sonuçları görmeden konuşmak için erken.
Yazı Tipi Yüklenme Sorunu
@font-face kullanımındaki bir diğer sorunumuzda yazı tipinin kullanıcının bilgisayarına yüklenmesinden kaynaklana sorunlar var. Eğer kullanıcının internet hızı yavaş ise içerikler yükleniyor ve sonra yazı tipi yüklendikten sonra siteye uygulanıyor. Buda site sahiplerinin istemediği bir durum. Konu hakkında farklı tarayıcılarda farklı sorunlarda var.
İşte bu noktada Google her zaman ki gibi web mecrasının geliştirmek ve hızlandırmak konusundaki çabaları kendini gösterdi ve Google Font aracını bizlerin kullanımına sundu.
Peki bu araç ne işimize yarayacak? Bu araç sayesinde ortak bir yazı tipi havuzu oluşturulmuş olacak. Ayrıca bir çok site tarafından kullanılınca bu araç sizin kullandığınız yazı tipini daha önce bilgisayarına bir defa yüklemiş bir kullanıcı sizin sitenize geldiğinde yazı tipi uyarlaması daha hızlı çalışacaktır. Yani kullanıcının ön belleğinde tutulma yüzdesini arttırmış oluyoruz böylece. Yazı tipi bant genişliği sorunlarıda giderilmiş oluyor ayrıca.
Tabi burada da şöyle bir sorunumuz varki oda Google Font Apı’nin içerdiği yazı tiplerinde şimdilik Türkçe karakter yok. Ümit ediyoruz ki yakında eklenir ve bizlerde bu kaynaktan yararlanırız.
Sonuç
Her ne kadar burada yazdığım sorunlar şimdilik giderilmese de ilerisi için atılan adımlar olumlu yönde. Ümit ediyorum yakında metinlerimiz daha özgür olacaktır. Arayüz geliştiricilerinin eli daha da kuvvetlenecektir.
Kalın Sağlıcakla
Kaynaklar
- http://www.ozdtasarim.com/blog/googledan-font-face-hizmeti-google-font-api.html
- http://code.google.com/apis/webfonts/docs/getting_started.html
- http://css-tricks.com/google-font-api-interview/
- http://designshack.co.uk/articles/css/how-to-use-the-new-google-font-api
- http://net.tutsplus.com/tutorials/html-css-techniques/quick-tip-google-fonts-api-youre-going-to-love-this/
- http://www.bloggerbuster.com/2010/05/how-to-use-googles-font-api-with.html
- http://mashable.com/2010/05/27/type-and-the-web
- http://sixrevisions.com/web_design/google-font-api-guide/