React’ı yeni yeni öğreniyorum. Öğrenirken en çok başlıkta yazdığım hatayla karşılaştım. Kendime ve size not düşerek aklımızın bir kenarında durmasını sağlamak için böyle bir not tutayım dedim.

import React, { Component } from 'react'

class BasitOrnek extends Component {
  render() {
    return (
       <h1>{this.props.title}</h1>
       <p>{this.props.description}</p>
    )
  }
}

şeklinde return içinde iki elemanlı tanımlama yaptığımızda React

…ContentDetail.jsx: Adjacent JSX elements must be wrapped in an enclosing tag. Did you want a JSX fragment <>…</>? (72:16)

Yukarıdaki hatayı veriyor. Aslında hatada ne yapmamız gerektiğini de söylüyor. React jsx içinde return içinde birden fazla öge dönmeye izin vermiyor. Döneceksen bir tek sen dön diyor :)

React eğitim videolarını izlerken bunu belirtmişti eleman ama unutuyor insan. Çözüm bu elemanları saran kapsayıcı bir <div> tanımlamak.

import React, { Component } from 'react'

class BasitOrnek extends Component {
  render() {
    return (
       <div>
	       <h1>{this.props.title}</h1>
	       <p>{this.props.description}</p>
       </div>
    )
  }
}

React v16.2 ile birlikte daha da basit bir çözüm gelmiş.

import React, { Component } from 'react'

class BasitOrnek extends Component {
  render() {
    return (
       <>
	       <h1>{this.props.title}</h1>
	       <p>{this.props.description}</p>
       </>
    )
  }
}

Sadece <> ve </> ile daha basit kullanımı var. Bu kullanım için Babel 7+ gerekiyormuş.

Kaynaklar

• https://reactjs.org/blog/2017/11/28/react-v16.2.0-fragment-support.html
• https://medium.com/@muratdogan/react-v16-2-0-ile-iyile%C5%9Ftirilen-%C3%A7ok-k%C4%B1ymetli-%C3%B6zellik-fragments-7a757094eafe
• https://flaviocopes.com/react-fragment/
• https://stackoverflow.com/questions/31284169/parse-error-adjacent-jsx-elements-must-be-wrapped-in-an-enclosing-tag

Bir önceki yazıda;

fr(ing. fraction) birimi “kesir” anlamına gelir. px veya % gibi bir uzunluk değil, bunun yerine “esnek” bir birim olarak kabul edilir. CSS grid ile birlikte gelen bir değerdir. Kullanılabilir alanı tanımlamamızı sağlayan esnek bir birimdir.

Tanımını yapmıştık ve detayını bu makaleye bırakmıştık. Öneminden dolayı fr birimini ayrı bir makalede incelemenin daha iyi olacağını düşündüm.

Jen Simmons‘ın yaptığı bir örnekle başlayalım. Örneği ilk olarak yüzde değerlerle çözmeye çalışalım ve sonra fr birimi ile çözelim. Aradaki farkı görelim.

İlk örneğimizde 3 kolon böldüğümüz bir alan düşünelim kapsayıcısı %100 olan.

Birinci örnekte işler gayet düzgün çalışır. 3 kolon var ve her kolon 33% değeri alıyor. (aslında 33.33% gibi bir değer olması gerekiyor ancak border değerleri için burada 33% yaptık.)

İkinci örnekte, kolonların yapışık olmaması için kolonların arasına boşluk verelim. Bunu dediğimizde hesaplamalar başlıyor. 2%’lik bir boşluk değeri belirleyelim. %2 boşluk değeri sonrası yatayda kaydırma çubuğu çıktı. Yatay çubuğu engellemek için şöyle bir hesap (100% - 4%) / 3 yapmamız gerekiyor.

grid-template-columns: calc((100% - 4%)/3) calc((100% - 4%)/3) calc((100% - 4%)/3);
grid-gap: 2%;

çözümü bulduk diye sevinirken, tasarımcıdan bir haber geldi “Bu güzelde mobilde boşluklar çok küçük kaldı bunu 2%’yi %3’e çıkaralım padding verelim” vs. gibi istekler sonrası bu yaptığımız hesapları hep güncellememiz gerekiyor. Bu noktada fr birimi yardımımıza yetişiyor. Aynı örneği fr ile yapalım.

Yaptığımız tanımla hiçbir hesaplamaya gerek duymadık. fr tanımı bizim yerimize diğer değerlerden sonra kalan alanı hesapladı ve sonucu üretti. Büyük kolaylık.

grid-template-columns: 1fr 1fr 1fr;
grid-gap: 3%;

Yukarıdaki hareketli gif’te görüldüğü gibi grid-gap değerini her arttırdığımızda kutu genişlikleri otomatik olarak değişmektedir.

CSS Öğren CSS hakkında daha fazla bilgiye ulaşman çok kolay. CSS Dersleri sayfasında CSS hakkında bilmen gereken tüm bilgilere dair makale bulunuyor. Hemen Öğrenmeye Başla

fr birimi her zaman eşit grid alanları üretmez

fr birimi kullanılabilir boşlukları kullanır, ancak grid alanı içinde uzun içerik, resim veya video gibi kırılması mümkün olmayan alanların olduğu durumlarda fr birimi grid alanını bu içeriğe göre genişletir.

Bu gibi durumları istemiyorsak metinlerin bir alt satıra atılıp atılmadığına ve resim ve videoların esnek olup olmadığından emin olmalıyız.

Bunun için iki yol tercih edilebilir.

1. yol 1fr yerine minmax(0, 1fr) kullanmak.

2. yol Metinler için word-break: break-all ve resimler ve videolar için max-width:auto kullanarak bu durumu çözebiliriz.

fr değeriyle diğer değerleri birlikte kullanmak

fr birimi diğer birimlerle birlikte kullanılabilir.

Örneğin sağ kolonunda banner bulunan bir sayfada içeriği esnek bir değer alsın istersek.

grid-template-columns: 1fr 220px

İçerik alanına min-width değeri vererek çok küçük boyutlara gelmesi engellenebilir.

İşi biraz daha abartırsak.

grid-template-columns: 270px 1fr 2fr min-content;

Daha önce hesap yapmamız gereken veya kodlamakta zorlandığımız birçok sayfa planını kodlayabiliriz artık.

Dikeyde fr kullanımı

Şimdiye kadar ki tüm örnekleri yatayda versekte aynı kolaylığı dikeyde de sağladığını unutmayalım.

grid-template-rows: 120px 1fr 220px

süper değil mi?

Bunun dışında çok karmaşık sayfa planlarını fr birimi sayesinde daha kolay bir şekilde kodlayabiliriz. Dan Webb‘in yazısında anlattığı gibi bir sayfa planı örnek olarak verilebilir.

https://medium.com/@danwebb/how-to-build-complicated-grids-using-css-grid-609b1197cf75 yazısı şimdilik karışık gelebilir, ama okumakta fayda var.

fr birimine ait diğer notlar

• fr birimi sadece tam sayılar değil ondalık sayılarda da kullanılır. (Örnek: 1.5fr, 3.5fr gibi)

• fr birimi sadece kapsayıcı grid için kullanılabilir bir birimdir. Belki ilerde yaygınlaşabilir.

• fr birimi güzel imkanları olan bir birim. Bu güzel özelliği calc() ile kullanmak mümkün değil. Bunun nedeni fr birimi bir değer olarak değil esnek bir değer olarak tanımlanması.

• fr birimi kullanılabilir boş alanı kullanır ancak hiçbir zaman kapsayıcı grid’in minimum genişliğinden küçük olamaz.

• fr birimi boşlukları doldurur ancak asla satır veya kolon içeriğinden daha küçük olamaz.

Yardımlarından dolayı Serkan Bektaş‘a teşekkürlerimi sunarım.

Kaynaklar

• alligator.io/css/css-grid-layout-fr-unit/
• https://www.smashingmagazine.com/2018/05/future-of-web-design/
• https://www.hongkiat.com/blog/css-grid-layout-fr-unit/
• https://css-tricks.com/introduction-fr-css-unit/
• https://www.youtube.com/watch?v=ZPtpzuRajzM
• https://medium.com/@r_tripti/css-grids-all-about-fr-units-36b7b5fea661
• https://medium.com/flexbox-and-grids/what-you-didnt-know-about-the-css-fractional-unit-580bd62647e8
• https://codepen.io/bmarshall/pen/EmGmZr
• https://www.smashingmagazine.com/2017/06/building-production-ready-css-grid-layout/
• https://codepen.io/bmarshall/pen/EmGmZr
• danwebb.co/journal/how-to-build-complicated-grids-using-css-grid
• https://university.webflow.com/article/the-fr-unit
• https://ethanmarcotte.com/wrote/fractional/
• https://scotch.io/tutorials/getting-started-with-css-grid-layout#toc-the-fr-unit-fraction-
• https://www.smashingmagazine.com/2018/01/understanding-sizing-css-layout/

Bir önceki yazıda CSS Grid‘e giriş yaptık ve grid ile gelen yeni terimleri öğrendik. İşin teorisini öğrenmeye devam edelim.

CSS Grid ile birlikte 17 adet özellik öğreneceğiz. Bunların bazıları daha önce bildiğimiz özellikler (grid hizalama özellikleri), bazılarıysa tamamen yeni özellikler. Bu özelliklerin yanı sıra yeni tanımlar, değerler ve birimler de öğreneceğiz.

Kapsayıcı grid ve grid ögesi özellikleri diye iki ana gruba ayıracağız özellikleri. Flex’e benzer bir yapı. Tümünü bir anda sunmak yerine bölüm bölüm tanıtmak daha iyi olur diye düşünüyorum.

Bu yazı içinde birçok yeni kavramla karşılaşacağız, bu kavramlara kısaca değinip sonraki yazılarda daha detaylı bahsedeceğim.

Yukarıdaki listeden kalın olarak işaretlediklerimi bu makalede inceleyeceğiz.

Kapsayıcı (container) bir grid oluşturduktan sonra sayfa planını oluşturmak için satır ve kolonları oluşturmanın bir kaç yöntemi var. Bu yöntemleri sırasıyla göreceğiz.

İlk olarak grid-template-columns ve grid-template-rows özelliklerini öğrenelim.

grid-template-columns özelliği

grid-template-columns CSS özelliği, oluşturduğumuz grid’in ızgara çizgi isimlerini (line name) ve ızgara kolonlarının iz boyutlandırma işlevini (track size) tanımlar. Atanan değerler ızgara iz listesi olarak adlandırılan boşluklarla ayrılmış değerleri ifade eder. Çizgi isimleri isteğe bağlıdır.

Yapısı : grid-template-columns: none | İz-listesi | Otomatik-iz-listesi
Aldığı Değerler : none | İz-listesi | Otomatik-iz-listesi
Başlangıç değeri: none
Uygulanabilen elementler: Kapsayıcı ızgaralara
Kalıtsallık: Yok

Aldığı değerler

• none değeri: Başlangıç değeridir. Bu değer atanan kapsayıcı grid Explicit (Belirlenmiş) Grid kapsamının dışına çıkar. (grid-template-area özelliği ile Belirli Grid özellikleri kapsamına sokulmuş olabilir.) Explicit (Belirlenmiş) ve Implicit (Belirsiz) Izgaralar kavramlarını daha sonra daha detaylı anlatacağız.

• İz listesi değer kümesi(track-list) / Otomatik iz listesi değer kümesi(auto-track-list) Değerler listesi her bir grid izinin boyutunu ve grid çizgisi ismini belirler.

  [ Grid çizgisi isimi ? [ İz boyutu

  İz tekrar işlevi ] ]+ Grid çizgisi isimi ?

  • grid iz boyut değerleri (track-size):
    • ölçü değerleri CSS uzunluk (px, em, vm vh, …) değerleri ve yüzde değerler. Tanımlanan değer kolon genişliğini belirler ve eksi değer alamaz. Örneğin 25%, 250px, 100vw gibi.
  - esnek değer: fr(ing. fraction) birimi “kesir” anlamına gelir. px veya % gibi bir uzunluk değil, bunun yerine “esnek” bir birim olarak kabul edilir. CSS grid ile birlikte gelen bir değerdir. Kullanılabilir alanı tanımlamamızı sağlayan esnek bir birimdir. İleride bu değere daha detaylı değineceğiz. fr birimi

     

  

      - max-content: Izgara izi içindeki en geniş içerikli ögesinin değeridir. Metin bir alt satıra kaydırılmadan ölçülür. - min-content: Izgara izi içindeki ızgara ögesinin en az daraldığı durumdaki değeridir. Metin taşmadan daralabileceği en son noktadaki değerdir. - auto: En fazla max-content değeri kadar, en az min-content değeri kadar değer alır.

  • minmax(min, max): min değerine eşit veya daha büyük ve max değerden küçük veya ona eşit bir boyut aralığı tanımlar. Eğer max değeri min değerinden küçükse max değeri yok sayılır ve fonksiyon min değeri olarak kabul edilir.

  • fit-content (ölçü değeri

    yüzde değeri) Belirlenen değer max-contentdeğerinden büyükse max-contentdeğerini alır, grid ögesi en az auto değeri kadar olur. minmax(auto, max-content) şeklinde formulize edilmiş.

  • inherit: Kalıtsal olarak aldığı değere döner. ebeveyninden aldığı değere döndürür.

  • initial: Başlangıç değerine döndürür.

  • unset: Bu değer kısmen inherit kısmen initial değeri gibi davranır. Kalıtsal olarak ebeveyninden gelen değerleri alırken kalıtsal olarak gelmeyen değerlerde initial gibi davranıp başlangıç değerini alır.

• repeat() işlevsel değeri Tekrarlanan içerikli sayfa yapısından kolonları daha basit ve anlaşılır kılan bir değer yapısıdır. Bu işlevselliği bize repeat() fonksiyonunu sağlar.

grid-template-columns: 30px 100px 30px 100px 30px 100px 30px 100px;
    
/* yukaridaki kodu repeat fonksiyonu ile yazalim * /
    
grid-template-columns: repeat(4, 30px 100px);
    

• Grid çizgisi ismi: Projeler büyüdükçe tanımlanan değerler anlamsız olmaya başlayıp kod okunurluğu düşer. Bu durumun önüne geçmek için grid çizgilerini adlandırıp tanımlarımızın içinde kullanırız. Verdiğimiz bu isimlere grid çizgi ismi denir.

grid-template-columns: [menu-start] 150px [menu-end icerik-start] 1fr [icerik-end banner-start] 1fr [banner-end];

daha anlaşılır bir yapı. Bu isimleri daha sonra kodumuz içinde kullanabilmemiz de ayrı bir güzellik.

Aldığı değerleri burada bitirdik.

Aldığı değerlerin yetenekleri için MDN’nin örneklediği listeye göz atalım.

/* Başlangıç değeri */
grid-template-columns: none;

/* <track-list> Grid iz değer kümesi */
grid-template-columns: 100px 1fr;
grid-template-columns: [linename] 100px;
grid-template-columns: [linename1] 100px [linename2 linename3];
grid-template-columns: minmax(100px, 1fr);
grid-template-columns: fit-content(40%);
grid-template-columns: repeat(3, 200px);

/* <auto-track-list> Otomatik grid iz değer kümesi */
grid-template-columns: 200px repeat(auto-fill, 100px) 300px;
grid-template-columns: minmax(100px, max-content)
                       repeat(auto-fill, 200px) 20%;
grid-template-columns: [linename1] 100px [linename2]
                       repeat(auto-fit, [linename3 linename4] 300px)
                       100px;
grid-template-columns: [linename1 linename2] 100px
                       repeat(auto-fit, [linename1] 300px) [linename3];

/* Genel değerler */
grid-template-columns: inherit;
grid-template-columns: initial;
grid-template-columns: unset;

Basit bir örnekle özelliği anlayalım.

Kodu incelediğimizde .kapsayici seçicisine tanımlanan display: grid; ve grid-template-columns: 25% 25% 25% 25%; tanımları bize 4 kolonlu ve her kolon genişliği 25% olan bir sayfa planı oluşturdu.

CSS grid’in en büyük özelliği iki eksenli sayfa planı olduğu için tam olarak giriş yapmak için birde satır eklemeyi öğrenmemiz gerekiyor.

grid-template-rows özelliği

grid-template-rows CSS özelliği, oluşturduğumuz grid’in ızgara çizgi isimlerini (line name) ve ızgara satırlarının iz boyutlandırma işlevini (track size) tanımlar. Atanan değerler ızgara iz listesi olarak adlandırılan boşluklarla ayrılmış değerleri ifade eder. Çizgi isimleri isteğe bağlıdır.

Yapısı : grid-template-rows: none | İz-listesi | Otomatik-iz-listesi
Aldığı Değerler : none | İz-listesi | Otomatik-iz-listesi
Başlangıç değeri: none
Uygulanabilen elementler: Kapsayıcı ızgaralara
Kalıtsallık: Yok

Alın size çubuklu forma :) grid-template-s: 100vh; tanımı bize bir satır olacağını ve bu satır yüksekliğinin de ekran yüksekliği ile eşit olacağını gösterir. Genişlik ve yükseklik olarak esnek bir sayfa planımız oldu. Hemde 3 satır kod ile.

grid-template-rows özelliğini anlamak için örneğe ufak ek daha yapalım.

Büyük ekranlarda 4 kolon tek satır olan ekran küçük ekranlarda 2 satır 2 kolon olacak şekilde kod yazdık.

CSS Grid’in kazanımların biri de uyumlu web için yazdığımız kod sayısını azaltmasıdır. Bu sayede grid sistemleri için bootstrap, foundation, 960grid gibi yapılara gerek kalmıyor. Çünkü grid alanlarınızı kendiniz sistematik olarak kodlayabiliyorsunuz.

grid-gap, grid-column-gap ve grid-row-gap

grid-gap, grid-column-gap ve grid-row-gap tanımları ızgara çizgisinin kalınlığını belirler. İkisini ayrı ayrı tanımlaya bildiğimiz gibi grid-gap kısayoluyla iki değeri tek özellikle de tanımlaya biliriz.

CSS Çoklu kolon özelliğinden bildiğimiz column-gap özelliğine benzer bir yapıdadır. Çoklu kolonlarda sadece kolon düşünüldüğü için özellik column-gap olarak tanımlanmış, ancak grid iki eksenli olduğu için grid-column-gap ve grid-row-gap olarak tanımlanmıştır. Çok kullanışlı bir özellik. Flex’e de geleceği konuşuluyor.

Yapısı : grid-gap: <‘grid-row-gap’> <‘grid-column-gap’>?
Aldığı Değerler : değer | yüzde değer
Başlangıç değeri: 0
Uygulanabilen elementler: Kapsayıcı ızgaralara
Kalıtsallık: Yok

Grid özelliklerini, değerlerini, birimlerini ve tanımlarını öğrenmeye devam edeceğiz. Şimdiye kadar öğrendiklerimizle birşeyler deneyerek CSS grid özelliklerini pekiştirmekte fayda var.

Kaynaklar

• https://cssreference.io/property/grid-template-columns/
• https://cssreference.io/property/grid-template-rows/
• https://css-tricks.com/snippets/css/complete-guide-grid/#prop-grid-template-columns-rows
• https://tympanus.net/codrops/css_reference/grid/#section_grid-container-properties
• https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/gap
• alligator.io/css/grid-gap/
• https://www.quackit.com/css/css3/properties/css_grid-row-gap.cfm
• https://www.quackit.com/css/css3/properties/css_grid-template-columns.cfm
• zcfy.cc/original/learn-css-grid-a-guide-to-learning-css-grid-jonathan-suh
• https://www.youtube.com/watch?v=lZ2JX_6SGNI (Min & Max Content Sizing in CSS Grid)